यसरी जोडिँदै छन् सार्कका ६ मुलुक

मंसिर १३, २०७३- अरुणको बिजुली बंगलादेशमा व्यापार । काठमाडौं–चिटगाउँ सीधा यातायात सम्पर्क । थिम्पुदेखि कोलाम्बोसम्म बिनारोकतोक सडक, रेल र जलयात्रा अनि नेपाल, भारत, भुटान, बंगलादेश, श्रीलंका र माल्दिभ्सका भन्सार प्रणालीको एकीकरण । कार्यान्वयनमा व्यवधान उत्पन्न नभए आगामी १० वर्षभित्र दक्षिण एसियाका ६ छिमेकी मुलुकहरू यसरी नै विभिन्न पूर्वाधार सञ्जालमा बाँधिनेछन् । त्यसका लागि ६ वटै मुलुकले आआफ्ना क्षेत्रमा आवश्यक कामसमेत अघि बढाइसकेका छन् ।

दक्षिण एसियाली क्षेत्रीय सहयोग संगठन (सार्क) प्रभावकारी रूपमा अघि बढ्न नसके पनि सार्कभित्रकै यी मुलुकलाई जोड्ने विभिन्न परियोजना भने सुरु भइसकेका छन् । कतिपय परियोजना पूरा भइसकेका छन् भने केही पूरा हुने क्रममा छन् । क्षेत्रीय सञ्जाल विकास गर्न अघि बढाइएका कतिपय परियोजना भने सुरु भइसकेका छैनन् । 

दक्षिण एसिया उपक्षेत्रीय आर्थिक सहयोग (सासेक) अन्तर्गतका यी परियोजना तोकिएकै समयमा पूरा भए आगामी १० वर्षभित्र यस क्षेत्रको व्यापार सहजीकरण मात्र हुने छैन, क्षेत्रीय व्यापारको आयतनसमेत बढ्नेछ । दक्षिण एसिया विश्वमै सबैभन्दा न्यून क्षेत्रीय व्यापार हुनेमा पर्छ ।

हाल दक्षिण एसियामा ५ प्रतिशतभन्दा कम क्षेत्रीय व्यापार भइरहेको छ । तर, दक्षिण एसियाको छिमेकी दक्षिण पूर्वी एसियामा भने २५ प्रतिशत क्षेत्रीय व्यापार हुने गर्छ । यसलाई न्यूनीकरण गर्न यी परियोजनाले सहयोग पुर्‍याउने अपेक्षा गरिएको छ । ‘जुलाई २०१६ सम्ममा सासेकअन्तर्गतका ४० परियोजनामा ७ अर्ब ७० करोड अमेरिकी डलर (करिब ८ खर्ब ४० अर्ब रुपैयाँ) खर्च भइसकेको छ,’ गत कात्तिक २२ गते सार्वजनिक गरिएको परियोजना परिचालनसम्बन्धी योजनामा उल्लेख छ, ‘जसमध्ये कतिपय परियोजना पूरा भइसकेका छन्, कतिपय भने प्रक्रियामा रहेका छन् ।’